HOTSAK / SONIDOS: Zientzien hotsak Musikenen

HOTSAK / SONIDOS: Zientzien hotsak hitzaldi zikloa antolatu du JAKIUNDEk, Musikeneren lankidetzarekin eta Laboral Kutxarekin babesarekin. Teresa Catalán eta Igor Ijurra jakitunek koordinatutako zikloa, 2018ko urrian eskainitako Arteen Hotsak zikloaren ondoren dator Zientzien Hotsak Musikenera.

(Hitzaldiak gaztelaniaz izango dira).

URRIAK 8, 18:30h

NEUROZIENTZIA eta MUSIKA. Musikak gure garunean duen eragina

José Félix Martí Massó doktorea, Neurologia katedradun emeritua, UPV/EHU; JAKIUNDEko kidea.

Sinopsia: Neuroirudiak erabiltzen dituzten ikerketei esker jakin ahal izan dugu nola islatzen, jasotzen, prozesatzen eta interpretatzen duen gure garunak musika, baita zer aldaketa mota eragiten duen musikak beregan. Hitzaldiak gai hauek aztertu zituen, musikaren jatorria eta funtzioarekin batera: zergatik atsegin dugun musika, garunean musikak eta lengoaiak duten harremana, garunean eragiten dituen behin behineko eta behin betiko aldaketak, musikarako abilezian jaiotzetiko gaitzek zein bizitzan zehar jasandakoek eragiten dituzten aldaketak, eta musika-terapiak gaitz neurologikoetan duen baliagarritasuna.

José Félix Martí Massó doktorea Donostiako Unibertsitate Ospitalea-OSI Donostiako Neurologia Zerbitzuko buru izan zen, eta Euskal Herriko Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko Neurologiako irakasle titularra era berean, iaz erretiroa hartu zuen arte.

URRIAK 15, 18:30h

MUSIKA eta GIZA-EBOLUZIOA. Historiaurretiko kontaketa

Conchi de la Rúa, Antropologia fisikoko katedraduna, UPV/EHU; JAKIUNDEko kidea.

Sinopsia: Eboluzio-prozesu bati esker gara garen modukoak. Eboluzio horretan, hainbat moldaera biologiko eta kultural gertatu dira, zeinak gizakiak iraun zezan lagungarri izan baitira. Gure espeziearen genealogian sartuko gara, eta musikaren sorrerari buruzko ezagutzan argi egingo duten ebidentziak aurkeztuko. Musika adierazpide iragankorra denez, zuzeneko ebidentziak gutxi dira. Hauek ditugu soinu-lekuko batzuk: txilibitu baten antzera zulatutako hezurren aztarnak (Bolinkoba, Bizkaia), eta animalien hezurrekin egindako Paleolitoko txirulak, neanderthalen aztarnategietan aurkituak (Divje Babe, Eslovenia, duela 43 mila urtekoak), baita Homo sapiensaren txirulak ere –horien artean Hohle Fels-eko (Alemania) txirulak nabarmendu behar dira, Aurignac aldikoak, duela 35 mila urtekoak–, eta Izturitzekoa (Nafarroa Beherea), Gravette aldikoa, hau da, duela 30 mila urte ingurukoa. Soinu-elementu horien analisi akustikoak erakusten du giza belarriak entzuteko moduko maiztasun-bandaren barruko soinuak egiten dituztela, eta hori neanderthalen garaian, lehenago ez bada, hala izatea azpimarratzekoa da.

URRIAK 29, 18:30h

FISIKA eta MUSIKA. Unibertsoa, materia eta uhinak

Javier Tejada, Materia kondentsatuaren fisikako katedraduna, Bartzelonako Unibertsitatea; JAKIUNDEko kidea.

Sinopsia: Unibertsoa ezerezetik sortu zen, horregatik da zero haren energia. Gaur egun, 13.500 milioi urte geroago, unibertsoa hotza da, eta mikrouhinak biltzen ditu, telefonia mugikorrekoenak bezalakoak. Duela gutxi jakin dugu badirela beste uhin batzuk, grabitazio-uhinak, Lurrera iristen ari zaizkigunak. Beharbada, honetan guztian interesgarriena De Broglieren uhinak dira, zeinak mugimenduan dauden objektu txikiekin lotuta dauden, eta mekanika kuantikoaren oinarria diren.

Nire hitzaldia, batez ere, naturaren edertasunari forma ematen dioten fenomeno kuantiko ondulatorioei buruz izango da. Seguru nago Händelek horien berri izan balu beste Mesias bat konposatuko zukeela: indarrak aterako zituzkeen aurrean agertzen zitzaion paradisu berritik.

AZAROAK 5, 18:30h

TEKNOLOGIA eta MUSIKA: Teknologia arte modu berri bat al da?

Julián Ávila, konpositorea eta Musika-teknologia irakaslea Gaztela-Mantxako Goi-Mailako Kontserbatorioan (CSMCLM - Conservatorio Superior de Música de Castilla La Mancha).

Sinopsia: Musikan teknologia erabiltzea helburu artistiko zehatz batzuk lortzeko dela pentsatu behar da. Kasu askotan, konpositoreari laguntzeko tresna bat izan da; adibidez, prozesu musikalen kalkuluak egiteko, audioaren edo partituren edizioan. Teknologiaren eta musikaren artean dagoen lotura erraz hauteman daiteke, kontuan hartzen bada garai historiko bakoitzeko teknologiak bide eman diola garapen artistiko jakin bati; adibidez, mikrofonoarekin, bozgorailuekin eta soinu-grabazioekin beste bitarteko batzuekin lortu ezin izan zen garapen artistikoa lortu zen.

Hitzaldi honetan, teknologia bere hartan artetzat jotzeko aukeraren inguruan hausnartuko dugu, eta ea gaur egungo estetika musikala eboluzio une horretan dagoen, adierazpen musikal berrienak kontuan hartuta (arte soinuduna, instalazio interaktiboak...).

Teknologia artea da, ala artearen lagun baino ez da? Oraindik bitarteko bat da? Erreminta bat? Ala helburu bat?